انتخاب مولتی متر

در این آموزش قصد داریم تمام نکاتی که در خرید و انتخاب مولتیمتر باید به آن توجه کرد را به صورت کامل برای شما بیان کنیم. تمام کسانی که در حوزه برق و الکترونیک فعالیت دارند به مولتی متر نیاز دارند و لازم است که بهترین نمونه را در زمینه فعالیت خود انتخاب کنند.در صورتی که علاقمند به یادگیری حرفه‌ای کار با ابزارهای الکترونیک هستید، حتماً دوره ابزارشناسی و مونتاژ حرفه‌ای را نیز مشاهده کنید.

ویدئوی خرید و انتخاب مولتی متر

به صورت کلی مولتی مترها به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیم می‌‌شوند. از آنجاییکه مولتی‌ مترهای آنالوگ منسوخ شده و تنها به صورت محدود در تعمیرات بردهای الکترونیک کاربرد دارد، در مورد آن صحبت نکرده و به سراغ مولتی مترهای دیجیتال می‌رویم.

1-نوع مولتی متر

مولتی‌مترهای دیجیتال در سه مدل کلمپی، ساده و پیشرفته تولید میشوند که در ادامه در مورد آنها صحبت خواهیم کرد.

مولتی‌متر کلمپی

در مولتی‌مترهای معمولی، برای اندازه‌گیری جریان الکتریکی باید مولتی‌متر و آمپرمتر را به صورت سری در مسیر سیم قرار دهیم. این کار برای مصارف اتوماسیون صنعتی یا برق صنعتی که شدت جریان و آمپر بالا هست کار خطرناکی بوده و به همین جهت معمولاً در کاربردهای صنعتی از مولتی‌متر کلمپی استفاده می‌کنیم.

در مولتی‌مترهای کلمپی، قسمت کلمپ مولتی‌متر دور سیم حامل جریان قرار گرفته و بدون تماس با سیم و بر اساس اثر هال، جریانی که از سیم عبور می‌کند را اندازه‌گیری میکند. به این نکته توجه کنید که کلمپ فقط دور یکی از رشته سیم‌ها قرار گیرد. در صورتی که هر دو رشته سیم فاز و نول یا سیم‌های حامل جریان رفت و برگشت از داخل کلمپ عبور داده شود، جریان رفت و برگشت تقریباً برابر بوده و مولتی‌متر عدد ناچیزی نمایش خواهد داد.

مولتی‌مترهای غیر کلمپی، در دو مدل اتورنج و منوال (غیراتورنج) تولید میشوند.

مولتی‌متر منوال:

در مولتی‌متر غیراتورنج در صورتی که بخواهیم یک مقاوت در رنج ده کیلو اهم را اندازه‌گیری کنیم حتماً سلکتور باید در این محدوده قرار گیرد. همین موضوع در مبحث اندازه‌گیری ولتاژ، جریان، سلف و مقدار خازن نیز وجود دارد. به همین علت اگر شما بخواهید یک کمیت را اندازه‌گیری کنید لازم است محدوده آن کمیت را بدانید و سلکتور را در همان محدوده قرار دهید. البته دقت اندازه‌گیری مولتی‌متر منوال از مولتی‌مترهای اتورنج بالاتر است.

مولتی‌متر اتورنج:

در مدلهای اتورنج فقط یک قسمت برای اندازه‌گیری اهم، ولتاژ AC، ولتاژ DC و به همین صورت بقیه کمیتها وجود دارد این مولتی‌متر‌ها برای کار تعمیرات مناسبتر است چون شما بازه کمیتی که می‌خواهید روی برد تست کنیدرا نمیدانید.

مولتی‌متر پیشرفته:

برند FLLIKE یک برند معروف آمریکایی است که مولتی‌مترهایی با قابلیتهای پیشرفته و دقت بالا تولید می‌کند. در مدل زیر، مولتی‌متر قابلیت لاگین داشته و میتوان آن را به کامپیوتر وصل کرد تا دیتا و مقادیر اندازه‌گیری شده را نمایش دهد. معمولاً این مولتی‌مترها قیمت بالایی نیز دارند به همین علت در مورد آن بیشتر صحبت نمی‌کنیم.

2-دقت و قیمت

فاکتور بعدی در انتخاب مولتی‌متر قیمت است. افزایش دقت و سرعت اندازه‌گیری پارامترها معمولاً منجر به افزایش قیمت مولتی‌متر میشود. همواره هنگام خرید مولتی‌متر به جدول مشخصات مدلی که انتخاب کرده‌اید دقت کرده و بهترین مدل را با توجه به بودجه خود انتخاب نمایید. گزینه پیشنهادی ما در رنج قیمت پایین، مولتی‌مترVICTOR VC97 است که ازلحاظ سرعت و دقت در این رنج قیمت، گزینه مناسبی برای اکثر کاربردها می‌باشد. در همین محدوده قیمت میتوانید مولتی‌مترDEC 330 را نیز تهیه کنید.

معمولاً مولتی‌مترها باتری 9 ولت استفاده می‌شود ولی در این مدل از باتری 3 ولت استفاده شده‌است. از این رو این مدل قادر نیست تست دیودها خصوصاً دیودهای نورانی لامپهای LED را انجام دهد. قابلیت ویژه این مدل کالیبراسیون است. درصورتی که پشت مولتی‌متر را باز کنید چند عدد پتانسیومتر وجود دارد که به وسیله آن میتوان دقت اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و بقیه پارامترها را کالیبره نمود اما این قابلیت در مدل VICTOR VC97 این وجود ندارد.

قابلیت اندازه‌گیری شکل سینوسی به صورت TRUE RMS

ولتاژ RMS یا ولتاژ موثر در واقع نشان میدهد که تأثیر یک منبع AC، معادل منبع DC با چه ولتاژی است.

برق شهر یک ولتاژ سینوسی مطابق شکل بالا با دامنه 310 ولت است که مقدار موثر آن یا RMS، برابر با 220 ولت می‌باشد. برای محاسبه RMS لازم است که یک انتگرال بر روی شکل موج ولتاژ محاسبه شود ولی محاسبه این انتگرال برای اکثر مولتی‌مترهای معمولی امکان‌پذیر نیست.

از آنجایی که متوسط گیری عمل ساده ای برای یک مولتی متر است، این مولتی مترها از متوسط ولتاژ یا Average برای محاسبه RMS استفاده میکنند.

V(RMS)=V(average)*1.11

اما فرمولی که برای تبدیل مقدار متوسط به مقدار RMS استفاده میشود، تنها برای ولتاژ سینوسی صحیح است و در صورتی که شکل موج ولتاژ سینوسی خالص نباشد، RMS محاسبه شده توسط مولتی‌متر مطابق جدول زیر خطا دارد.

نتیجه‌گیری: اگر تنها ولتاژ متناوبی که با آن سر و کار دارید برق شهر است، یک مولتی متر معمولی جوابگوی نیاز شماست. اما اگر با منابع سینوسی متعدد مانند خروجی اینورترها و UPSها سروکار دارید لازم است حتماً یک مولتی متر TRUE RMS تهیه کنید.